Sevgili okuyucular, Ramazan Ayının girmesiyle birlikte her yıl olduğu gibi bu yıl da SAHUR vakti konusu hem yazılı medyada hem de görsel medyada tartışma konusu oldu. Diyanet İşleri Başkanlığının tespitlerine bazı bilim adamlarının itirazları konuyu gündeme taşıdı. Biz bu konudaki tespitlerimizi ?İslami Kavramlar? adlı kitabımızda yıllar önce ayet ve hadisler ışığında yazdığımız sahur vaktini burada siz değerli okuyucuklarımla paylaşmak istiyorum.
Sahur: Oruç tutanların? İmsak?tan önce geceleyin sabaha karşı yedikleri yemektir. Hz. Peygamber (s.a.v): ?sahur yiyiniz, sahur yemekte bereket vardır? buyurdu (Buhari,II,232;Müslim,VII,206). Bu hadisin açıklamasını yapan Nevevi şöyle diyor: ? Çünkü oruç insana güç ve canlılık verir ve sahur yemekle insanın oruç tutma arzusu ve isteği artar. Oruçluya oruç tutmak hafif ve kolay gelir?( Nevevi Şerhi,VII,206).
Sahurun bitiş zamanını, oruca başlama vaktini Kur?an-Kerim şöyle bildirir: ? Şafağın beyaz ipliği siyah iplikten ayıredilinciye kadar yiyiniz, içiniz, sonra da tâ gece oluncuıya dek orucu tamamlayınız?(Bakara /2: 187). Bu ayeti kerimede iki vakit bildirilmiştir. Biri oruca başlama vakti ki sahur yemeğinin sonudur. Ayette geçen siyah ve beyaz iplik, bazı sahabe tarafından gerçek dikiş ipliği ve ip manasında anlaşılmış ve Hz. Peygamber?e sorulmuştur. Hz.Peygamber, beyaz iplikten maksadın gündüzün aydınlığı ve siyah iplikten maksadın da gecenin karanlığı olduğunu söylemiştir. Hz. Peygamber?in bu ayeti izah babında söylediği hadis-i şeriflerden bir kısmının meâli şöyledir: ? Yiyiniz içiniz, kule gibi yükselen aydınlık sizi aldatmasın. Kırmızılık ortaya çıkıncaya kadar yiyiniz, içiniz?(Ebû Davud, savm,17;Tahavi, Meâni?l-Âsâr,I,324), ? Ne bilâl?in ezanı sizi aldatıp sahur yemeğinizden alkoysun, ne de ufkun bu şekilde dikeyine yayılan beyazlığı sizi aldatıp sahur yemenizden alı koysun, ışık bu şakilde yatayına yayılıncaya kadar yiyiniz?( Buhari, Ezan,13; Müslim, Sıyam,39).
Bu hadislerden oruç vaktinin yani sahurun bitişinin tan yerinde ışığın yatayına yayılmasıyla başlayacağı anlaşılır. Ancak bazı alimler bunun hemen hemen bu vaktin başlangıcı değil, ışığın yollara, evlere dolacağı zaman olduğunu söylemişlerdir. Hz. Ömer, Huzeyfe, İbn Abbas, Ata İbn Rabah, A?meş gibi bazı sahabi ve tabiîlere göre oruca başlama vakti(imsak) sabahleyin yolların, dağların, tepelerin belli olacağı zamandır. Sahabeden Hz. Huzeyfe?ye ? Allah?ın elçisi ile hangi saatte sahur yemeği yedin?? diye sorulduğunda Hz. Huzeyfe: ? Gündüz idi, ancak henüz güneş doğmamıştı? demiştir (Nesâî, sıyam,20;İbn Mce,sıyam,23; İbn Hanmel, Müsned,V,4000).
Hanefilere göre sahurun son vakti ikinci fecirdir. Buna ? fecr-i sadık?(gerçek fecir) denmektedir. Hadis-i şeriflerde işaret edilen bu fecir, göğe doğru dikine ve kule gibi veya kurt kuyruğu gibi yükselen aydınlıktır ki, beyazlığın ufukta yayılmasıdır.
Hz. Peygamber(s.a.v)?in bir hasisi ile konuyu bitirmek istiyorum: ? Bilâl?in ezanı hiç birinizi yemekten alı koymasın. O uyanık olanları uyarmak ve uyuyanları uyandırmak için ezan okur?(Dârimî, Sünen,I,373; Ahmed b. Hanbel,Müsned,III,35).
Not. Değerli okuyucularım, siz sevgili kardeşlerimden gelecek sorulara bu sütünda cevap vermeye çalışacağım. Sorularınızı bekliyorum, hayırlı Ramazanlar diliyorum.