Ulu cami civarında kitapçılık
yapan esnaflar Kahramanmaraş'ta en çok dini kitapların satıldığını dile
getirdi. Kitapçılar, araştırma, inceleme kitaplarından ziyade dua kitapları,
ilmihal ve Kuranı Kerim mealinin daha çok satıldığını belirtti. Türkiye'de
tanınan ünlü yazarların şehri olan Maraş'ta kitap okuma oranın düşük olmasının
bir çelişki olduğunun altını çizen kitapçılar, kitap okumanın ayrıcalık
olduğunu bunu da birçok insanın başaramadığını söyledi. Kitapların gelecek
kuşaklara bırakılacak en muhteşem miras olduğunu, bilinçli bir nesil ve
aydınlık bir gelecek için kitap okumanın şart olduğuna vurgu yapan esnaflar en
kısa zamanda Kahramanmaraş'ta kitap okuma anlamında bir dirilişin, uyanmanın
gerçekleşmesini temenni ettiklerini dile getirdi. Okuyan insanların sorgulayan
bir kimlik kazanacağını, bu sorgulamanın da geleceğin sağlam ve şanlı bir
temelini oluşturacağı belirtilirken çağı yakalamanın kitap okuyarak daha kolay
olacağına vurgu yapıldı. Ulu cami çevresinde bulunan kitapçıların dışında diğer
kitap evleri de durumun çok farklı olmadığını söyledi. Lise öğrencilerinin daha
çok öğretmenlerinin ödev verdiği zaman kitap okuduğunu, diğer kesimin ise
güncel kitapları tercih ettiği dile getirildi.
Kahramanmaraş'ta kitap
okumanın düşük olmasının acı bir gerçek olduğunu söyleyen Abdulkadir Atakan
şunları söyledi: "Maraş'ta güncel
kitapları takip edenlerin sayısı çok az. Genellikle Ulu Cami civarındaki
kitapçıların bulundurduğu modeller öğretmenlerin öğrencilere sipariş verdiği
modeller oluyor. Bunlar da Türk Edebiyatı, dünya klasikleri ve yüz temel eser
oluyor. Ulu camiye yakın olduğumuz için
genellikle dini kitaplar bulunduruyoruz. Dini kitaplarda da herkesin evinde
bulundurmak istediği kitaplar oluyor. Bunları da; dua kitapları, cevşen, küçük
yasin cüzleri ve Kuran meali şeklinde sıralayabiliriz. Dini kitap alacak
olanlar bu civara geliyor, diğer tür kitaplar için üniversite çevresindeki
kitapçılara gidiyorlar. Üniversite öğrencileri ve güncel kitapları takip
edenler oralarda alış veriş yapıyor. Kahramanmaraş'ta dini kitaplara ilgi her
zaman var. Maraşlı dini kitap olmazsa zor okuyor. Maraş'a kitap okunma oranı
olarak ve davranışlarına, konuşmalarına baktığımız zaman geri kalmış bir
şehiriz. Bu bizim acı bir gerçeğimiz. Genel olarak Maraş insanına baktığımızda
diksiyon yönünden, konuşma yönünden, davranış yönünden insanlar artık bir
basamak çıksın diyoruz. Ama insanlarda kitaba karşı bir düşmanlık var. Okumak
istemiyor, sadece dinleyerek öğrenmek istiyorum der gibi bir düşünce var. Yani
kulaktan dolma bilgiler ne kadar doğru olabilir. Ben burada Cemil Meriç'ten bir
alıntı yapmak istiyorum, bu alıntı sanıyorum yerinde olacaktır. Batı kültürün
vatanıdır. Doğu irfanın! Ne Batı`yı tanıyoruz, ne Doğu`yu! En az tanıdığımız
ise kendimiziz... Bilgiyle zırhlanmamış kalabalıklar için aşırıya kaçmayan bir
yabancı düşmanlığı emniyetli bir hisardır ama ömür boyu bu hisarda oturulmaz.
Araftayız. İrfanımızı maziye
bağlayan köprüleri berhava ettik... Düşünce yok artık. Kinler de, sevgiler de
bir takım işaretlerin emrinde. Aslında bugün içinde bulunduğumuz boşluk maziyi
iyi tanımayışımızdan doğmaktadır. Bu itibarla bizden öncekilerin neler
düşündüklerini, neler tavsiye ettiklerini bilmek, yazdıklarını yeni harflere
çevirmek, okumak, okutmak, tartışmak zorundayız! Neden bu şekilde
düşünüyorlardı, nerelerde hata yapmışlardı?
Çare? Zindanımızı yıkmak,
mimarı ve işçisi cehaletimiz olan zindanı. Önce kendimizi tanımalıyız. Nasıl
bir tarihin çocuklarıyız? Ne soran var ne bilen.
Birleşmek ve düşünmek
zorundayız. Bu zincirleri ne zaman kıracağız? Kendi kendimize vurduğumuz
zincirleri."
Kırtasiye malzemeleri ve kitap
satışı yapan Hasan Akdamar ise kitap okuma alışkanlığı ve kitap satışları
hakkında şunları söyledi: "Kahramanmaraş'ta kitap okumaya ilgi az, niye az?
Öğretmenler ödev verdiği zaman kitap okuyorlar. Herkesin elinde cep telefonu
var, bilgisayar, internet var, herkes onlarla vakit geçiriyor. Kitap okumak
meşakkatli bir iş, öğrencilerimiz, insanlarımız kolayına gidiyor. Türkiye'de en
az okuyan illerden biri tahmin ediyorum Maraş'tır. Kitap satışlarımız en çok
dini kitaplarda yoğunlaşıyor. Güncel kitaplarda ise reklâmı bol yapılan
kitaplar olduğu zaman onları soruyorlar. Örneğin isminde aşk olan ve içeriğinde
de aşkın anlatıldığı kitaplar daha çok ilgi çekiyor. Yazarlar da bunu göz
önünde bulundurup aşk temasını daha çok işliyorlar. Şuradan bir anket yapacak
olsanız 100 kişiye sorduğunuz zaman bunun en az 90'ı kitap okumuyordur.
Özellikle gençlerimiz boş işlerle uğraşıyor, kafalarını boş şeylerle
dolduruyorlar."
Muammer Çil kitap okuma
hakkında şu şekilde konuştu: "Kitap satışları iyi gidiyor, yeni çıkan kitaplara
her zaman daha fazla talep oluyor. Bilim kurgu ve aşk kitapları daha çok
satılıyor ama bu kişiden kişiye değişiyor tabi. Şu da var, okul açıldığı
dönemde klasikler daha çok satılıyor. Bununla beraber Maraş'ta kitap okuyan çok
az bir kesim var. Maraş'ta zaten okuma alışkanlığı ileri safhada değil."
Daha önce Gaziantep'te
kitapçılık yaptığını söyleyen ismini vermek istemeyen bir kitapçı ise Kahramanmaraş'ta
kitap okuma oranının daha yüksek olduğunu söyledi. Maraş'ın Gaziantep'e göre
çok iyi bir durumda olduğunu ifade eden kitapçı, bu açıdan bakıldığı zaman Maraş'ın
kitap okuma oranının iyi olduğunu belirtti.
Kahramanmaraş'ta kitap okuma
oranı adına yakışır bir durumda değil şeklinde konuşan Uğur Atılgan sözlerine
şu şekilde devam etti: "Neden derseniz,
Maraş şairler yazarlar çıkarmış bir şehir, okumaya yazmaya meraklı bir şehir
denebilir. Edebiyat başkenti deniliyor ama işte görüyorsunuz şurada kocaman bir
salon var, günlük ziyaret eden kişi sayısı bellidir. Her gün gelenlere baktığın
zaman aynı kişiler olduğunu görüyorsun. Yani hiç değişmez. Ondan dolayı ben
diyorum ki, Maraş'ta kitap okuma oranı düşük, edebiyat başkenti diye anılma
özelliğine göre beklenenden çok çok az kitap okuyan insan var. Bu bahsettiğim
sabit okuyucular dışında üniversite öğrencilerinden gelenler var. Ve lise
öğrencileri öğretmenler ödev verdiği zaman kitap almaya geliyor. Ben on yıldır
kitapçılık yapıyorum, maalesef okuyan sayısı çok az. En çok satılan kitaplarda
güncel kitaplar, işte fantastik seride içinde vampir olan kitaplar daha çok
satılıyor. Bir anket yapacak olsanız mesela bir Cemil Meriç'i, Albert Camus'u,
Amin Maalouf'u, Yavuz Bülent Bakiler'i ve bunlara benzer diğer yazarları
tanıyan insan sayısı çok az çıkacaktır. Yani yeni çıkanlardan ve bu fantastik
seriden insanlar birçok kitap okumuştur ancak bir Cemil Meriç'i, Reşat Nuri
Güntekin'i, Peyami Safa'yı okumamıştır. Okuma oranının bu kadar düşük olmasını
ekonomik duruma bağlayabiliriz, kitap fiyatlarının yüksek olması da bunda
etkili oluyordur. Ama tamamen ekonomik durumdan dolayı okuma oranı düşüktür
demek yanlış olur."
Kahramanmaraş'ta seçici bir okuyucu kitlesinin olmadığını belirten Mustafa Demiryuğuran şu şekilde konuştu: "Kahramanmaraş'ta aşk kitapları daha çok satılıyor. Kitap okuma sayısı da iyi diyebiliriz. Kitap almak için ya tavsiye üzerine ya da daha önceden belirledikleri kitabı almak için geliyorlar. Buraya ne var ne yok diye bakmaya gelen ya da gideyim bir kitap bulurum diyen yok. Önceden belirlenmiş kitapları almak için geliyorlar. Kitapçıları gezmek ve eserleri, yayın evlerinin kitaplarını incelemek için gelenler çok az, hatta yok diyebiliriz. Bunun yanında genç kesim vampir kitaplarını ve aşk konularını işleyen kitapları tercih ediyor. Genellikle lise öğrencileri geliyor, diğer yaşlardan insanlar da geliyor ama ağırlık lise öğrencilerinden oluyor."
(M. Serhat TOPALCA)
