Deneme amaçlı Kahramanmaraş İl
Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü tarafından getirilen kivi fidanları Merkez
Suluyayla Köyünde 4 dekar, Merkez Fatih kasabasında 2,5 dekar ve Andırın
Efirağızlı Köyünde 3 dekar alanlara kivi fidanı dikimleri gerçekleştirilerek
hava oransal neminin yüksek, sulama imkânın yeterli olduğu yerlerde alternatif
meyve kivi yetişriciliğininin yaygınlaştırılması için çalışmalar başlatıldı.
Kivi dikim çalışmalarına
katılan İl Müdürü İhsan Emiralioğlu ''Kahramanmaraş ta bir çok ürünün
başarı ile yetiştirilebileceğini bu güne kadar yapılmayan ticari kivi
yetiştiriciliğinin bu üç bölgede yapılan çalışma ile yaygınlaşacağını
düşünüyoruz.'' diyerek, çiftçilerimizin alternatif ürünler ile gelir
seviyesini arttırmaya hedeflediklerini ilerleyen günlerde diğer deneme ve
demonstrasyon çalışmalarına hız vereceklerini sözlerine ekledi.
Kahramanmaraş'ta ticari
anlamda tarımı yapılmayan kivi, alternatif bir ürün olarak Kahramanmaraş ta da
yetiştirilmeye başlayacak.
KİVİ YETİŞTİRİCİLİĞİ
Kivi (Actinidia deliciosa, A.
chinensis) bu yüzyılın başında kültüre alınmaya başlayan, geniş ticari yetiştiriciliği
son 25 yılda gelişen yeni bir meyve türüdür. Kivi bitkileri sarılıcı ve
tırmanıcı bir türdür.
Doğal yetişme ortamı
(anavatanı) olan Çin'de çok geniş alanlarda yayılmıştır. Sibirya'dan güney
Çin'e ve Hindistan'a kadar olan doğal yetiştirme alanlarında 50'den fazla türü
ve bu türlere dahil yüzlerce çeşidi farklı ekolojilere adapte olmuşlardır.
Doğal ortamda yetişen bitkilerin meyveleri toplanarak yüzlerce yıldır
tüketilmektedir. Hatta yazılı Çin kaynaklarında birtakım hastalıkların tedavisi
için kullanıldığı da belirtilmektedir. Geniş bir alanda yetiştiği Çin'den Yeni
Zelandalı botanikçiler tarafından bu ülkeye götürülen tohumlar, kivi kültürünün
de başlangıcı olmuştur. Başlangıçta koleksiyonlarda ve laboratuarlarda yer alan
türlerden seleksiyonla elde edilen çeşitlerle 1950'lerden sonra ticari bahçeler
kurulmaya başlanmıştır.Kivi kısa sürede dünya pazarlarında tanınması ve talebin
artışına paralel olarak birçok ülkede yetiştirilmeye başlanmıştır.
Yetiştirildiği Yerler
Son 20 yılda Yeni Zelanda,
İtalya, Fransa, Yunanistan, İspanya, Avustralya, Japonya, Güney Afrika, A.B.D.
(Kaliforniya) ve Şili gibi ülkelerde yetiştiriciliği hızla gelişmiştir. Çin'de
doğal gelişme ortamında "yang too" diye adlandırılan bu meyve 1950'li yıllardan
sonra Yeni Zelandalı ihracatçılar tarafından dünya pazarlarına tanıtılmıştır.
Meyvenin bu pazarlarda yer almaya başlaması ile adı Yeni Zelandalı ihracatçılar
tarafından bu ülkenin sembol kuşu olan "KİWİ" olarak değiştirilmiştir. Bugün
bütün dünyada A. deliciosa ve A. chinensis ile diğer türlere dahil ve meyvesi
yenen tüm çeşitler kiwifruit yada kısaca kivi olarak adlandırılmaktadır.
Türkiye de kivi
yetiştiriciliği öteki Akdeniz ülkelerinden 15-20 yıl sonra başlanmıştır.
Ülkemizde Kivi ile ilgili çalışmalar
ilk olarak 1988 yılında Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü
tarafınca başlatılmış olup, adaptasyon çalışmaları sonucunda Karadeniz, Marmara
ve Ege sahil bölgelerinin kivi yetiştiriciliğine uygun olduğu saptanmıştır.
Türkiye'de kivi üretimi daha çok yeni olup, üretime daha çok başarılı
adaptasyon-demonstrasyon çalışmalarının olduğu yerlerde başlanılmıştır. Bu
çerçevede ticari kivi bahçeleri daha çok Kuzey Marmara
(Yalova,Bursa,Adapazarı,Çanakkale) Doğu Karadeniz (Rize, Trabzon, Giresun,Ordu)
ve Batı Karadeniz (Zonguldak) yörelerde yer almaktadır.
Ayrıca Ege ve Akdeniz
Bölgelerinde de az da olsa ticari bahçeler vardır.
Faydaları
Kivi meyve eti yüksek oranda
(100-400 mg/100 gr.) C vitamini içermektedir. Bu miktar turunçgillerin 2-4 katıdır.
Ayrıca Demir,Potasyum,Kalsiyum, ve P minarelilerini yüksek oranda içerir. Buna
karşılık düşük oranda şeker içerdiği için kaloriside düşüktür.
Özellikle içerdiği petkin
sayesinde vücudu toksinlerden arındırır. Zararlı kolesterolü düşürür. Faydalı
kolesterolü yükseltir.
Nasıl ve Nerede Kullanacağız?
Öte yandan yeşil renkli meyve
eti asıl tüketim yanında pasta, kek, dondurma ve fermantasyon sanayiinde de
kullanılmaktadır. Meyve suyu, reçel ve marmelat yapımında kullanıldığı gibi
derin dondurularak da kullanılabilmektedir.
Muhafaza Koşulları
Kivi meyvesinin doğal
koşullarda 2"3 ay, soğuk hava depolarında 6-8 ay kolaylıkta saklanabilmesi de
bu yeni meyveye ayrı bir değer kazandırmaktadır.(M. Serhat TOPALCA)
