Şiddetli bir deprem felaket olabilir!

Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından Kahramanmaraş'ta meydana gelebilecek depreme hazırlık amacıyla çalışmalar ve tedbirler konulu hazırlanan raporla ilgili değerlendirme toplantısı gerçekleştirildi. Toplantı,  KSÜ İnşaat Mühendisliği öğretim üyesi Doç. Dr. Metin Köse tarafından hazırlanan genel bir rapor ile Kahramanmaraş Valisi Şükrü Kocatepe başkanlığında gerçekleştirildi.

Yapılan çalışma hakkında kısa bir bilgi veren Kahramanmaraş Valisi Şükrü Kocatepe şunları söyledi: "Düzenlediğimiz toplantılarda Kahramanmaraş'ta binaların depreme dayanıklılığını tespit etmek için bir tez çalışmasına karar verdik. Ve bu karardan sonra çalışmalara başladık sadece Kahramanmaraş değil Türkoğlu ve Pazarcık ilçeleri de çalışma kapsamı içindeydi. Belediyelerin iştirak edeceği bir çalışma grubu oluşturduk. Bu gruplar binaların depreme dayanıklılık yönünden incelemelerini yaptılar. Yapılan bu inceleme gözlem metodu uygulanarak yapılan bir çalışmaydı. Yani ayrıntılı bir çalışma değil ilk gözlemlerle tespiti yaparak daha sonra lüzum görülürse ayrıntılı inceleme yapılsın diye karar almıştık. Çalışma kapsamında 342 bina üzerinde inceleme yapıldı, özellikle Trabzon caddesi, Azerbeycan Caddesi gibi ana arterler üzerindeki büyük binalar üzerinde incelemeler yapıldı. Resmi binalar, hastaneler gibi yerler bu kapsam içerisindeydi."

DEPREM KONUSUNDA FARKINDALIĞIN OLUŞTURULMASI GEREKİR

Deprem konusunda farkındalığın oluşturulması gerektiğine dikkat çeken Kahramanmaraş Valisi Şükrü Kocatepe, meydana gelen depremlerden sonra 1. Derecede deprem kuşağı üzerinde yer alan Kahramanmaraş'ın akla geldiğini ancak bir süre sonra bu durumun unutularak dikkate alınmadığının altını çizdi. Vali Kocatepe, depremi beklemek yerine ivedilikle çalışmaya başlanması gerektiğini ifade ederek deprem gerçeğini kabul edip işin şansa bırakılmaması gerektiğini kaydetti. Meydana gelecek bir depremde hasarın çok olacağına dikkat çeken Vali Kocatepe, herkesin üzerine düşen görevi yapması gerektiğini söyledi.  Kahramanmaraş Valisi Şükrü Kocatepe bu anlamda herkesin yaşadığı binaya deprem dayanıklılık testini yaptırması gerektiğinin altını çizdi.

İNCELEME P25 PUAN SİSTEMİNE GÖRE YAPILDI

Hazırlanan rapor hakkında bilgi veren KSÜ İnşaat Mühendisliği öğretim üyesi Doç. Dr. Metin Köse şunları söyledi: "Bir yılı aşkın bir süredir yapılan çalışmalar sonucunda ancak 342 tane bina üzerinde inceleme yapıldı. İnceleme için de Maraş'ın merkezi seçildi, çünkü eski binalar burada, Maraş'ın ticaret merkezi burada ve Maraş'ın depremde ayakta kalması gereken resmi kurumları da burada. Deprem sırasında ayakta kalması gereken kurumların burada yoğunlaşmasından dolayı merkezdeki 4 mahalle bu iş için seçildi. Seçilen bu 4 mahalle ve Pazarcık, Türkoğlu ilçelerinde P25 metodunu kullandık. Bu gözlemsel bir metot olduğu için ayrıntılı bir inceleme yapılmıyor, metotta hangi bilgiler isteniyorsa mimar ve mühendis arkadaşlar binaya giderek o verileri topladı."

BİRİNCİ BÖLGEDEKİLER GÜVENLİ BİNALAR

P25 puanlama sistemine göre hazırlanan raporda binaların gözlemesel olarak depreme dayanıklılık testine tabi tutulduğunu aktaran Köse şöyle konuştu: "Bu yöntemle inceleme yaptıktan sonra puanlar oluşturuldu, binalara 0 ile 100 arasında değişen puanlar verildi. Elde edilen puanlara göre ayrım yapıldı ve 1., 2., 3. bölge diye bu puanlar limitlere ayrıldı. 1. Bölgeye düşenleri genelde güvenli olarak kabul edeceğiz,2. bölgeye düşen binalar için ise bunlar hakkında güvenli mi değil mi tam karar veremiyoruz, bu binalarda ayrıntılı inceleme gerekiyor. 3. Bölgede kalanlar ise, ayrıntılı incelemeye gerek kalmaksızın bina gözlemsel olarak bile zayıf diye düşündüğümüz binalardır. Dolayısıyla bina 3. Bölgede ise ayrıntılı incelemeye gerek kalmadan bu binaların ya boşaltılması gerekiyor veya güçlendirme projesinin hazırlanarak binanın güçlendirilmesi gerekiyor."

Köse, 1. bölgede yer alan binalara düşük riski olan yani puanı 35'in yukarısında puan alarak güvenilebilir diye tanımlandığını, 2. bölgeye düşenlerin 25 ile 35 arasında puanlanarak bu banda girdiğini, bu binalar hakkında ise güçlü veya zayıf diye kesin bir şey söylenemeyeceğini, 3. bölgede yer alan binaları 25'in altında kalarak çürük olarak tanımlandığını açıkladı. 

0 İLE 24 ARASINDA İSE BUNA DİREK GÖZLEMSEL OLARAK GÖÇER DİYE NOKTAYI KOYDUK

Toplamda 342 binada incelemelerin yapıldığını aktaran Köse şu şekilde konuştu: "Sonuçta Kahramanmaraş'ta 300 tanesi özel bina,42 tanesi de kamu kurum binası olmak üzere 342 adet bina inceledik. Bunların mahallelere göre dağılımına bakacak olursak, İsmet Paşa Mahallesinde 129 bina, Kurtuluş Mahallesinde 21, Menderes Mahallesinde 56, Yenişehir Mahallesinde 128, Mehmet Akif, Pazarcık ve Türkoğlu'nda ise sayılar oldukça az çünkü biz öncelikle Maraş'a önem verdik. P25 puanlama sisteminde binanın aldığı puana 0 ile 24 arasında ise buna direk gözlemsel olarak göçer diye noktayı koyduk."

Köse, 342 binanın toplam da 100 tanesinin P25 puanının altında kaldığını, dolayısıyla 100 binaya gözlemsel olarak çürük denilebileceğini,  25 ile 35 arasında kalan 125 binanın detaylı incelenmesi gerektiğini ve 121 binanın ise 35 puanı geçerek bunların göçmez diye kabul edildiğini söyledi.

KAMU BİNALARI DAHA KÖTÜ DURUMDA

İnceleme yapılan binalarda kamu binalarının ve özel binaların yer aldığını ifade eden Köse, kamu binalarının ortalamaya göre daha dayanıksız çıktığını tespit ettiklerini belirterek söyle konuştu: "Bu P25 puanına göre 25'in altında kalan 100 binaya baktığımızda 21 tanesi kamu binası 79 tanesi özel binadır. Ortaya geldiğimizde 12 tanesi kamu binası 109 tanesi özel bina, 35'i geçen kısma baktığımız zaman 9'u kamu binası 112 tanesi özel binadır. Dolayısıyla sayılara bakılırsa kamu binaları biraz daha kötü durumda gözüküyor. Bu sonuçlara göre 25 ile 35 arasına düşenlerin detaylı incelenmesi gerekiyor, 25 altında kalanlar çürük, 35'i geçen binalar ise sağlam olarak düşüneceğiz ama bu binalara çökmez diyoruz hasar almaz demiyoruz."

Araştırma yapılan mahallelerde en dayanıklı binaların Yenişehir mahallesinde bulunduğunu söyleyen Köse şöyle konuştu: "Mahalle bazında İsmet Paşa Mahallesine baktığımızda 25'in altında kalan bina sayısı 50, arada kalan bina sayısı 54, geçen sayı ise 25. Burada en iyi durumda gözüken Yenişehir mahallesi gözüküyor çünkü 25'in altında 18, arada 32, geçen bina sayısı ise 78 tane. Mehmet Akif Mahallesinde tek bina, Türkoğlu'nda 3 bina toplamda biri 25'in altında ikisi orta bölgede, Pazarcık'ta toplamda 4 bina incelenmiş, 1'i 25'in altında, 1'i ortada 2'si ise 35'ten yüksek puan almış durumda."

DURUM İÇ AÇICI DEĞİL

Sonuçlara göre binaların yüzde 65'inin durumunun iyi olmadığını kaydeden Köse şunları söyledi: "Bu sonuçlara göre 342 bina bazında baktığımızda, binaların 3'te 1'i 25'in altında, 3'te 1'i arada, 3'te 1'i de 35'i geçmiş durumda diyebiliriz. O zaman şu denilebilir toplamda yüzde 65 binamız 35'i geçemiyor, sadece yüzde 35'lik dilimde bir binamız 35'i geçebiliyor. Dolayısıyla şu anki gözüken tabloya göre çok iç açıcı bir durum değil."

KSÜ İnşaat Mühendisliği öğretim üyesi Doç. Dr. Metin Köse: " Bu çalışmada Maraş merkezde 4 mahallede inceleme yapıldı ve ifade ettiğimiz gibi yüzde 65'i 35 puanın altında kaldı ve altta kalan bu binaların yarısı ara grupta yarısı da P25'ten daha düşük puan aldığı için göçme durumunda. Peki, binalarımız neden böyle, en önemlisi düşük beton ve çelik dayanımı, eski binalarda nevruzsuz demir kullanılıyor. S221 veya BÇ1 çeliği dediğimiz çelik kullanıyor, şu an onun kullanımı yasak. Beton sınıfları genellikle C8, C10 gibi kullanılıyor, şu an ise C20'nin altında beton kullanımına izin verilmiyor, dolayısıyla beton dayanımı düşük, çelik sınıfı da düşük."diyerek sözlerini bitirdi.  (M. Serhat TOPALCA)