Hıdrellez Anadolu'da kutlanan geleneksel bayramlarından biri olduğunu belirten Deveci, "Eskiden Ruz-i Hızır denilen bugüne Hızır-İlyas günü de denir. Hıdrellez ismi de Hızır ve İlyas kelimelerinin birleşiminin halk arasında değişime uğramış telaffuzundan oluşmuştur. Tabiatın mevsimsel döngüsüne bağlı olarak gelişen ritüeller tarım ve hayvancılığın temel geçim kaynağı olduğu ilk zamanlarından beri kutlana gelmiştir. Kıştan sonra canlanan tabiat şenliklerle kutlanmış ve pek çok ritüeli de beraberinde getirmiştir. Hıdrellez ritüelinde doğa ve insan sevgisi çok önemlidir. Çünkü Hızır ve îlyas, insanları, doğayı, iyiliği ve cömertliği seven, bereketin simgesi olan kutsal varlıklardır." Dedi.
Hıdrellez'in
binlerce yıldır kutlandığını ifade eden Deveci, "Orta Asya kültüründen
getirilen motifler, Anadolu'da bolluk, bereket kültleri ve İslam'ın Hızır-İlyas
inancıyla harmanlanarak hıdrellez baharın gelişi, doğayla beraber yeniden
doğuş, bolluk ve bereket gelmesine yönelik inanç ve pratikleri günümüze kadar
taşımıştır. Halk inancına göre iyileri mükâfatlandırıp, kötüleri cezalandıran,
zorluklarda yardıma gelen, bolluk-bereket getirdiğine inanılan Hızır`ın İlyas
Peygamberle buluştuğu 6 Mayıs, bir bayram günü olarak kutlanıyor." Dedi.
Hızır`ın, Ab-ı
Hayat (Hayat Suyu) içtiği için sonsuza kadar yaşayacağına inanıldığını dile
getiren Deveci, "Her zaman en büyük pir (Mürşit) telakki eden Tasavvuf
çevreleri ile Alevi-Bektaşi kesimlerine göre Hızır ölümsüzdür. Hızır`ın bir
veli olarak kabul edildiği gibi, onun bir peygamber olduğunu düşünenler de
bulunuyor. Alevi-Bektaşi vatandaşlarımız arasında daha canlı olmak üzere
Anadolu'da eve gelen misafirin Hızır olabileceği inancı misafire özel önem
verilmesine sebep olmuştur. Tanrı Misafiri sözünün bu inançla ilgisi olmalıdır.
Hızır inancını
gösteren ve günlük hayatta kullandığımız,
Kul kalmayınca
darda Hızır yetişmez imdada
Her vaktiniz
hazır bil; her gördüğünü Hızır bil ve
Ali kardeşin;
Hızır yoldaşın olsun sözleri, mensubu bulunduğumuz kültür dünyasının menşeini göstermesi
açısından önemli olduğunu düşünüyorum." Dedi. (HABER MERKEZİ)
