Cesur, Meclis'e sunduğu önergede esnaf
ve işletmelere doğrudan destek verilmemesinin sebeplerinin araştırılmasını;
kısa, orta ve uzun vadede esnaflarımıza sunulabilecek desteklerin belirlenmesi,
vergilerin ve sabit giderlerin basit ötelemeler yerine, salgın koşullarına göre
yeniden düzenlenme yollarının tespit edilmesi ve salgın sonrası işletmelerin
canlandırılması için çözümler geliştirilmesini istemişti.
SALGIN SÜRESİNCE ESNAF VE İŞLETMELER YALNIZ
BIRAKILDI
"Milletvekili Cesur, önergesinde gerekçe
olarak "Salgın süresince esnaflarımıza ve işletmelerimize diğer ülkeler ile
kıyaslandığında, yeteri kadar kaynak ayrılmadığı ve yıllarca vergi ödemiş
olan esnafımızın zor zamanında yalnız bırakıldığı görülecektir. Sunulan
kaynakların çok büyük bir kısmı doğrudan destek şeklinde değil, krediler
şeklinde gerçekleşmiştir. Bu süre içerisinde kira, vergi gibi sabit giderlerde
salgın durumuna uygun herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Sonuç olarak,
ülkemizde pek çok esnaf ve işletme, salgın koşullarında destek yokluğu sebebi
ile iflas etmiş veya çok yüksek borçlarla iflasın eşiğine gelmiştir. İşletmeler
küçüldükçe ve kapandıkça, bir yandan daha çok vatandaşımız işsiz kalmaktadır."
dedi."
VATANDAŞINA BAKMAMAKTA DA DÜNYA
BİRİNCİSİYİZ
"Türkiye'de vatandaşlarımıza sağlanan nakit
gelir desteğinin milli gelirimize oranı %1.1 olmuştur. Gelişmekte olan
ülkelerin ortalaması %3.5 iken, gelişmiş ülkelerin ortalaması %12.5 olmuştur.
%1.1'lik oranla ülkemiz, Meksika'dan sonra gelişmiş ve gelişmekte olan
ülkelerdeki en düşük destek oranına sahip ülke olmuştur."
HER 5 ESNAFTAN 4'Ü BORCUNU ÖDEYEMEZ HALE
GELDİ
"Türkiye'de faiz oranlarının, %19 gibi bir
değerle, dünyadaki diğer ülkelere göre çok yüksek olması, özellikle krediler
üzerine kurulu bir destek rejiminin ülkemizdeki işletmelere ve şirketlere çok
büyük yükler getireceği anlamına gelmektedir."
"Salgının en başında doğrudan destek sunmak
yerine krediler verilmesi yöntemiyle, esnaflarımız ve işletmeler bir süre rahat
etse de, kredilerin geri ödeme zamanı geldiğinde salgının ekonomi üzerine
etkileri hala azalmamış olduğu için pek çok kredi borcu geri ödenememiş ve
büyümüştür. Zaman zaman bu borçlar ötelense de, ileride
nasıl ödeneceği de hala bir merak konusudur. Mevcut durumda her 5 esnaftan 4'ü
borcunu ödeyemez hale gelmiştir."
İŞ YAPAMAZSIN AMA KİRA FATURA VERGİ VERMEYE
DEVAM
"Yine aynı şekilde, esnaflarımızın ve
işletmelerin, kira, fatura, vergi gibi sabit giderlerinden kaynaklı baskıyı
azaltmaya yönelik, salgın koşullarına uygun herhangi bir düzenleme yapılmamış,
esnaf ve işletmelerden faaliyet gösteremedikleri dönemlerin dahi sabit
giderleri talep edilmiştir."
KİM DEMİŞ KEPENK KAPATAN YOK DİYE
"Yeterli desteklerin yokluğunda, borç
baskısına ve gelirsizliğe dayanamayan pek çok işletme kapanmış, pek çok esnaf
iflas etmiştir. Ticaret Bakanlığı verilerine göre sadece 2020 yılında, 99 bin
558 esnaf dükkanı ve 40 bin 735 şirket kapanmıştır. Türkiye Ticaret Sicili
Gazetesi verilerine göre, 2021 Mart ayında, geçen yılın aynı ayına göre,
kapanan şirketlerin oranı %27,5 artmış, kapanan işletmelerin sayısı ise %40
artmıştır."
BÜYÜK DEVLETLER, SOSYAL DEVLET OLMA GEREĞİ
OLARAK ESNAFININ YANINDA
"İngiltere'de salgın kısıtlamalarından etkilenebilecek iş
yerleri için bir defalık 6.000 ila 18.000 pound arasında doğrudan destek
verilmiş, tamamen kapanan iş yerlerine aylık 3000 pound ve kısıtlamalardan
olumsuz etkilenen esnaf ve işletmelere aylık 2100 pound destek açıklanmıştır.
Fransa'da esnaflara aylık 1500 Euro doğrudan destek verilmektedir. Eğer esnaf
ve işletmelerin işleri %70 duraksamışsa 2000-5000 Euro arası ek destek
alınabilmektedir. Almanya'da ise 3 ay boyunca, 5 çalışanı olan işletmelere ayda
9 bin Euro, 10 çalışanı olan işletmelere ayda 15 bin Euro destek verilmektedir.
2020 Mart'tan 2021 Haziran'a kadar, gelirlerinde %30 kayıp yaşayan
işletmelerin, gelirleri tarafından karşılanamayan kira, fatura, vergi gibi
sabit maliyetlerinin %70'ini, küçük esnaf için %90'ını karşılamak üzere, 3
milyon Euro'ya kadar çeşitli destekler sunulmaktadır."
ALMANYA ESNAFINA TÜRKİYE'DE VERİLENİN 148 KATINI
VERİYOR
"Almanya ve Türkiye'nin 3 aylık destekleri güncel kurdan
kıyaslanacak olursa, Türkiye esnafına 3 ayda 303,5 Euro verirken, Almanya
esnafına 3 ayda, bu meblağın 148 katı olan 45.000 Euro vermektedir. Para birimi
farkı gözetilmeden, sadece sayısal değere bile bakıldığında, arada 15 kat fark
olduğu görülecektir. Ancak 1 birim paranın satın alma gücü Almanya'da çok daha
yüksek olduğu için, gerçek fark 15 kattan daha fazladır."
ACİLEN BÜTÜNCÜL VE AKILCI BİR EKONOMİK STRATEJİ
GELİŞTİRİLMELİ
Aylin Cesur, önergesinde durumun aciliyetine işaret
ederek, "Esnafımız ve işletmelerimiz için yeterli ve doğru adımların şu ana
kadar atılmadığı bu süreçte, esnaf ve işletmelerimizin daha fazla zarar
görmemesi adına acilen bütüncül ve akılcı bir ekonomik strateji
geliştirilmelidir. Bu doğrultuda, esnafımızın ve işletmelerimizin yaşadığı sorunların
araştırılacağı ve çözümler üretileceği bir Meclis Araştırmasının açılması
yerinde olacaktır." dedi.
