Kader Hayatı Anlamlandırma Biçimidir

Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi ''İftar Vakti'' programları devam ediyor. Sunuculuğunu Mehmet Yaşar`ın yaptığı programın konukları KSÜ Öğr. Üyeleri Doç. Dr. Ahmet Öz ve Prof. Dr. Saffet Kartopu oldu. Tarihi Köker Konağı'nda gerçekleştirilen program Büyükşehir Belediyesi`nin sosyal medya hesaplarından canlı yayınlandı. Kur`an-ı Kerim tilaveti ile başlayan programda kaderin tanımı, ve tevekkül kavramı gibi pek çok konuya değinildi.

Kader Anlayışı

Düzenlenen programda konuşan Doç. Dr. Ahmet Öz, ''Kader düzen, intizam, vakit, miktar gibi anlamlara gelmektedir. Allah'u Teâlâ ayeti kerimede, `Biz her şeyi belli bir kadere, belli bir ölçüye, belli bir düzene göre yarattık` buyurmaktadır. Yani Güneş`in, Ay`ın, Dünya`nın hareketlerinden bahsederken belli bir düzen çerçevesinde yaratıldı yani kader kavramı geçmektedir. Yine rızıkları tayin etmede de Allah`u Teâlâ kader kavramını kullanmaktadır. Üç temel kader anlayışı vardır. Birincisi kaderci anlayış olarak adlandırılan yani yaşadığı her şeyi tamamen kadere bağlayan, insanın hiçbir iradesi olmadığını düşünen ve insanın hiçbir şeyi değiştiremeyeceğini varsayan anlayıştır. İkinci anlayış ise insan her şeyi tamamen kendi eliyle belirler başka hiçbir şeyin müdahalesi olamaz anlayışıdır. Üçüncüsü ise ehl-i sünnetin benimsemiş olduğu, bu ikisinin tam ortasındaki anlayıştır. Bu anlayışta Allah'u Teâlâ bize irade tanımış, bizler belli şeyleri kendi irademiz ile belirleyebiliyoruz kalan kısmını ise Allah'u Teâlâ takdir etmiştir. Allah'u Teâlâ bizim hayatımızı baştan aşağı takdir edip bizlere tanımlamış değil. Bizim hayatımızdaki belli dönüm noktalarını Allah'u Teâlâ takdir etmiştir ancak biz bilmiyoruz'' dedi.

Tevekkül Eden Sağlık Bulur

Tevekkülün önemine de vurgu yapan Ahmet Öz, ''Tevekkül kelime anlamı itibarıyla vekil tayin etmek demektir. Allah`ı vekil tayin etmek Allah`a son derece güvenmek demektir. Allah benim vekilimdir demek Allah benim hakkımda kötü bir şey yapmaz, bana kötü gibi görünse de mutlaka iyi bir boyutu vardır demektir. Ancak tevekkül çoğu zaman yanlış anlaşılmaktadır. İnsan hiçbir çaba göstermeden Allah`a tevekkül ettim diyor. Biz önce elimizden geleni yapmalıyız daha sonra Allah`a tevekkül etmeliyiz. Allah'u Teâlâ ayeti kerimede, `Biz sizi açlıkla, korkuyla, mallarınızı canlarınızı ve evlatlarınız almakla imtihan ederiz` buyurmuştur. İnsan başına gelen musibetlere karşı tevekkül etmesi gerekir. Başına gelen musibetlere karşı isyan ederse insan kendi kaybeder. Ayet-i kerimede, `Sabredenlere müjdeler olsun. Onlar en doğru yolda olanlardır` buyrulmuştur'' diye konuştu.

Bireysel ve Toplumsal Açıdan Kader

Kaderi bireysel ve toplumsal açıdan ele alan Saffet Kartopu, ''Kader bir açıdan anlama ve açıklama sistemidir. Bizler hayatta bir takım olaylarla karşılaşıyoruz ve anlamlandıramayıp çaresiz kalıyoruz. Elimizdeki seçenekler bittiğinde kader kavramına sığınıyoruz. İnsan zihninin olayları bilindik, tanındık hale getirmeye ihtiyacı vardır. Ortamda belirsizlik arttığında insanda stres artıyor. Bu stresi azaltmak ve kaygıyı düşürmek için yanlış da olsa bir açıklamaya ihtiyaç duyuyoruz. Kader inancının insana sunduğu en temel fonksiyonlarından biri olaylara açıklama getirmesidir. Kaderin hayata tutundurucu bir yanı da vardır'' dedi.

Toplumsal Yapı ve Kadere Atıf

Farklı toplumlarda kadere farklı anlamlar yüklendiğini belirten Saffet Kartopu, ''Topluma bakıldığında yaş ilerledikçe kadere yapılan vurgu da bir artış var. Gençler daha çok özgür iradeye yükleme yapıyor. İnsan gençliğinde birçok hayal kuruyor kendisine hedef belirliyor. Yaş ilerledikçe bu hedeflerin bazılarına ulaşılıyor bazılarına ulaşılamıyor. Ulaşılamayan hayaller için bu sefer kader kavramı devreye giriyor. Özellikle orta yaşlardan itibaren kader sözcüğü daha sık kullanılmaya başlanıyor. Yine bakıldığında yoksul kesimin, dezavantajlı grupların ve sorunlarıyla başa çıkamayanların kader kavramına daha çok vurgu yaptığı görülmektedir. Toplumsal sınıf ayrımının şiddetli olduğu toplumlarda kadere atıf daha üst seviyededir. İktisadi ve toplumsal olarak geride kalmış sınıflar kader kavramını daha çok vurgu yapıyor'' ifadelerini kullandı.