Son birkaç yılın en önemli temalarından olan
"sürdürülebilirlik" beslenmede de karşımıza çıkıyor. İçinde bulunduğumuz dünya,
iklim değişikliklerinin yaşandığı, sağlık problemlerinin sıklaştığı, biyolojik
çeşitliliğin azaldığı ve küresel ısınmanın inanılmaz bir boyut aldığı bir yer
haline geldi. Bunun en önemli sebeplerinden biri de beslenme. Uluslarası İklim
Değişikliği Paneli'ne (IPCC, 2013) göre tarım, ormancılık ve arazi kullanımını
değişimi insan kaynaklı sera gazı salınımının yüzde 25ini oluşturuyor.
Hayvancılık sektörü tek başına, insan kaynaklı metan gazı salınımının yüzde
44ünden, nitroz oksit salınımının yüzde 53ünden ve karbondiokst salınımının
yüzde 5inden sorumlu. Büyükbaş hayvanların sindirim süreci ve benzer şekilde
gübredeki fermentatif süreç de metan salınımının ana kaynakları arasında. Bu
nedenle son dönemlerde sürdürülebilir bir dünya amacıyla sürdürülebilir
beslenme modelini seçenlerin sayısı giderek artıyor.
Demir eksikliği yaygınlaşıyor
Sürdürülebilir
beslenmede en yaygın beslenme modellerini hayvansal kaynaklı gıdaları
kısıtlayan vegan beslenme, vejeteryan beslenme, Akdeniz diyeti ve bitki bazlı
beslenme olarak sıralayan Arslan, "Hayvansal kaynaklı gıdaların ciddi anlamda
kısıtlandığı bu diyet modellerini benimseyen kişilerde özellikle demir, B12
vitamini, çinko, D vitamini ve kalsiyum gibi bazı vitamin ve minerallerin
eksikliğini yaşama riski yüksek. Özellikle demir eksikliğinin görülme oranı
giderek artıyor. Günlük demir ihtiyacı kadınlarda 18 mg/gün, erkeklerde 10
mg/gün, ergenlik döneminde ise 15 mg/gün'dür. Bu tarz diyetlerde beslenme
programı kişinin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde bir uzman tarafından planlı
bir şekilde düzenlendiğinde bu vitamin ve minerallerin eksikliğinin görülme
riskini azaltmak mümkün. Beslenmemizde yapacağımız ufak değişiklerle ve demir açısından
zengin bitkisel kaynaklı gıdaları diyetimize ekleyerek demir eksikliğinin önüne
geçebiliriz." dedi.
Demir açısından zengin bitkisel kaynaklı gıdalar
Arslan, "C vitamini
demir emilimini artırdığı için demir içeriği yüksek gıdalarla birlikte kivi,
turunçgiller, biber, koyu yeşil yapraklı sebzeler gibi C vitamini içeriği
yüksek gıdaların birlikte alımı demir emilimini artırarak demir eksikliği
riskini azaltmaktadır. Ayrıca, kahve ve çay tüketimi demir emilimini
azaltacağından dolayı özellikle yemeklerle birlikte alımı önerilmemektedir.
Mercimek, nohut, fasulye gibi kurubaklagiller, kuru üzüm, kuru kayısı, kuru
incir gibi kuru meyveler, çiğ kaju fıstığı, badem, fındık, kabak çekirdeği gibi
yağlı tohumlar, bulgur, karabuğday, yulaf gibi tam tahıllı gıdalar, ıspanak,
maydonoz gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler ve pekmez demir açısından zengin
besinlerdir" dedi.
En fazla demir pişmiş mercimekte
Arslan, demir
açısından zengin bazı bitkisel kaynaklı gıdaların demir içeriklerini ise şöyle
sıralıyor; " 1 fincan pişmiş mercimek 6,56 mg demir, 1 fincan pişmiş kuru
fasulye 5,2 mg demir 1 fincan pişmiş ıspanak 6,43 mg demir, 100 gr yeşil salata 5 mg demir, 1 fincan kuru kayısı 4,1 mg demir, 1 yemek kaşığı pekmez 1 mg demir, 10 gr fındık/badem/ceviz 0,4 mg demir içermektedir."