Kent
merkezlerindeki nüfus yoğunluğuna bağlı olarak yoğunlaşan çok katlı binaların
ve binalarda kullanılan asansörlerin önemi ve kullanımı her geçen gün
artmaktadır. Ülkemizde konutlar,
işyerleri, hastaneler, AVM'ler gibi birçok yerde halkımızın kullandığı
asansörlerin sayısının 500 binin üzerinde olduğu düşünülmektedir. Dikey
yapılaşma ile bu sayının da her geçen gün artığını söyleyebiliriz. Gün geçtikçe artan asansör kullanımı, gerek ilk montaj
aşamasında, gerekse de kullanım aşamasında gerekli kontrol ve denetimlerinin
yapılmamasından, kullanım hatalarından, kullanım sırasında bakım ve onarım
işinin aksatılmasından vb. birçok nedene dayalı asansör kazalarını da
beraberinde getirmektedir. Ülkemizde denetimsizlik, bilgisizlik, periyodik
kontrol ve bakım aksatılmasından dolayı her yıl yüzlerce asansör kazası meydana
gelmektedir.
Güvenli
bir asansör kullanımı için ilk şart standartlara uygun bir şekilde yetkili bir
asansör firmasına montaj yaptırılmasıdır. Montajı bittikten sonra gerekli
denetimleri gerçekleştirilen ve kullanıma açılan asansör, artık sürekli rahat
ve güvenli bir şekilde kullanılabilir anlamı taşımamaktadır. Asansörler kamuya
açık ve sürekli kullanım halinde işleyen sistemlerdir. Bu nedenle aylık olarak
bakım ve onarımlarının yapılması ve arızalanan aksamların giderilmesi
gerekmektedir. Tüm bakım ve onarım işlemlerinin aylık olarak yetkili bakım ve
onarım firmalarına yaptırılması gerekmektedir. Hem montaj hem de bakım ve
onarım aşamasında merdiven altı yetkisiz ve mühendisleri olmayan firmalar
tercih edilmemelidir. Bu rutin işlemlerin sonrasında kullanıma açılan
asansörlerin yıllık olarak periyodik kontrollerinin de yaptırılması gerekli ve
yasal bir zorunluluktur.
Bu
kapsamda ilgili yönetmelikler gereği bina yöneticileri, asansörlerde gerek
kullanım hatalarından, gerekse harici müdahalelerden dolayı meydana gelebilecek
tehlike ve kazaları önlemek, kullanıcıların can ve mal güvenliğini tam olarak
sağlamak amacıyla binalarında bulunan asansörlerin yılda en az bir kez A Tipi
Muayene Kuruluşuna periyodik kontrolünü yaptırmaktan sorumlu tutulmuştur.
Ayrıca bu kontroller kullanım koşullarından kaynaklı yıpranan, arızalanan
aksamların tespiti ve onarımının yaptırılması için de gerekli bir durumdur.
Belediyeler ise sınırları içerisindeki her asansörün yılda bir kez bir A tipi
Muayene Kuruluşu tarafından kontrol edilmesini sağlamaktan ve yıllık kontrolün
yapılıp yapılmadığını denetlemekten sorumlu kılınmıştır.
Bu
çerçevede İlimizde bu kontroller Onikişubat, Elbistan, Pazarcık, Çağlayancerit,
Andırın, Ekinözü ve Nurhak ilçelerinde A Tipi Muayene Kuruluşu olan Odamız
tarafından yapılmaktadır. Kamu
kurumu niteliğinde bir Meslek Kuruluşu olan Odamız, asansörlerin yıllık
periyodik kontrollerinin kamusal hizmet ve kamusal denetim anlayışıyla,
tekniğine uygun olarak, deneyimli ve uzman makina mühendisleri tarafından
yapılması için akredite olmuş özel bir organizasyona sahiptir.
İlçelerindeki
asansörlerin periyodik
kontrollerinin tamamen kamusal hizmet ve kamusal denetim faaliyeti kapsamında
yürütülmesi için Odamız ile işbirliği yapan ve protokol imzalayan İlçe
Belediyelerimize ayrıca teşekkür ediyoruz.
Protokol
kapsamında yapılan kontrol sonuçlarına göre asansörlere kırmızı, sarı, mavi ve
yeşil etiket iliştirilmektedir. Kontrol sonrasında can ve mal güvenliğinde
yüksek risk taşıyan ve en kısa sürede giderilmesi gereken eksiklikler tespit
edildiğinde asansöre "KIRMIZI ETİKET",
risklerin düşük derecede olması ancak yine en kısa sürede giderilmesi
gerekli asansörlere "SARI ETİKET" yapıştırılmaktadır. KIRMIZI ve SARI ETİKET
yapıştırılan asansörler, eksiklikler giderilene kadar kesinlikle
kullanılmamalıdır. Kontrol sonucunda hafif kusurlu ve bir sonraki muayeneye
kadar düzeltilmesi gereken küçük eksiklikler tespit edildiğinde "MAVİ ETİKET",
hiçbir risk taşımayan ve güvenli asansörler için ise "YEŞİL ETİKET"
yapıştırılmaktadır.
Sonuç olarak KIRMIZI ve SARI ETİKET yapıştırılan
asansörlerin kesinlikle kullanılmaması gerekmektedir. KIRMIZI ve SARI ETİKET
yapıştırılan asansörlerdeki eksiklikler giderilmeden, yani MAVİ veya YEŞİL
ETİKET'e dönüştürülmeden asansörlerin kullanılması büyük risk taşımaktadır. Bu
konuda gerek bina yöneticilerimizi, gerekse de vatandaşlarımızı uyarıyoruz.
Yaklaşık 10 yıldır yürüttüğümüz asansör periyodik kontrol
çalışmaları ile ilimizde KIRMIZI ve SARI etiket iliştirilen yani güvensiz
olarak tabir ettiğimiz asansör oranının gün geçtikçe düştüğünü, MAVİ ve YEŞİL'e
dönüştüğünü ve halkımızın daha güvenli asansörleri kullandığını söyleyebiliriz.
Ayrıca bu çalışmamızda özellikle ilk montaj aşamasında, yetkili firmaların daha
dikkatli ve titiz davranmaları, standartlara uygun asansör montajı
gerçekleştirmeleri de olumlu bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır. Burada
vatandaşlarımızın ve özellikle müteahhitlerin yapması gereken ilk şart yetkili asansör
firmaları ile çalışması ve yetkisiz merdiven altı firmalarıtercih
etmemesidir.
Makina Mühendisleri Odası yaptığı tüm teknik hizmetleri
kamusal denetim ve kamusal fayda anlayışını benimseyerek gerçekleştirmeye bu güne kadar olduğu gibi
bundan sonra da devam edecektir. Bu çerçevede ilimizde de güvenli asansör
kullanımı ve güvenli asansörlerin yaygınlaştırılması için ilgili kurum ve
kuruluşlarla iş birliği içerisinde olmaya her zaman devam edeceğimizi
belirtiyor, işbirliği içerisinde olan tüm ilçe belediyelerimize tekrar
teşekkürlerimizi iletiyoruz.
Ali Rıza AÇIKSARI
TMMOB Makina Mühendisleri Odası
Kahramanmaraş İl Temsilciliği
Başkanı