1924 yılında
Kahramanmaraş'a yerleşen mübadil bir ailenin torunu olan Mimar Mesut Başkır 50
yıldır mimarlık görevini yaptığı Kahramanmaraş'ı Mimarlar Odasının yayın organı
Tavernaküler Bülten için yorumladı.
Kentin gelişimi, eski
ile yeni kavramını, şehir trafiğini, imar planını ve kentle ilgili birçok
düşüncesini Tavernaküler Bültenle paylaşan Mimar Mesut Başkır, kentte hizmetin
gelmeyişinin sorumluluğunu siyasilere yükledi.
İşte Başkır'ın
röportajından satır başları;
1978 YILINDAKİ İMAR PLANINDAKİ YAŞANILANLAR
Kahramanmaraş'ın İmar planı 1978 yılında Bülent Berksan
tarafından yapılmıştı. Ondan önce de lokal olarak bazı yerlerde tadilatlarla 8
katlı binalar yapılmaya başlanmıştı. Kentte en ciddi imar planı Prof. Dr.
Bülent Berksan tarafından hazırlanan harika bir plandı. Hiç unutmuyorum, İstasyonun
orada kavşak, daha o dönemlerde yonca yaprağıydı. O günü şartlarında o adam
orayı yonca yaprağı olarak çizmişti. Şimdi tünel kavşaklarla geçiştiriyorlar
maalesef. Şuan yapılan battı çıktılar günü kurtarmaktan başka bir şey değil,
çok kötü bir çözüm. Kahramanmaraş'ın bu günkü koşullarına bile o kavşak olan
bölgelerdeki aşırı trafik yoğunluğunu görebiliyoruz. Battı çıktı yapılan
bölümlerde trafik ileriye doğru daha çok sıkışacak. Bizim trafik için günü
birlik değil kalıcı çözümler üretmemiz lazım.
TOPLUMUN EV İSTEDİĞİ
O GÜNDEN BU GÜNE NASIL ŞEKİLLENDİ?
İlk başlarda 4 katlı bina, daha sonra apartman sistemine
geçildi. Bence apartman sistemine geçiş, şehirlerde mahalle kültürünü ortadan
kaldırdı. İnsanların ilişkileri tamamen zayıfladı. Ama son dönemde bakıyorum,
müstakil apartmanlardan çok site anlayışına bir takım değerlendirmeler
yapılıyor. Bence meslek açısından olumlu olduğunu düşünüyorum. İmar Planlarına
site anlayışını yerleştirmek lazım diye düşünüyorum.
Kentin imar planını hazırlayan Prof. Dr. Bülent
Berksan'la yeşil ve sosyal alanlar üzerine bir konuşmamız geçti. Projede çok
yeşil alan ve sosyal alanın neden çok olduğunu sorduğumda bana söylediği cevap
çok ilginçti; "Biz yeşil alanları ve sosyal alanları çok bırakıyoruz, dönemin
yöneticileri o alanları katlediyor. 12 Metrekare koyduk ileriki süreçte 2
metrekareye kadar düşecek, hemen gözlerini yeşil alanlar dikerler ve hepsini
tahrip ederler" demişti. Berksan hocayla yaptığım sohbetin mahiyetini dönemin
Belediye Başkanı Mustafa Poyraz'a anlatmıştım, Sayın Başkanla 7-8 defa aracıyla
şehri dolaştık ve tecrübelerimi paylaşmıştım.
SİZCE ÇEVRE
İLLERİMİZE BAKTIĞINIZDA KENTİN GELİŞİMİNİ NASIL GÖRÜYORSUNUZ?
Kahramanmaraş büyüyor ama bence sosyal yönümüz çok zayıf.
Seçtiğimiz politikacılar bizim şehrimize layık hizmet vermiyorlar. Daha doğrusu
seçmeyi biliyoruz. Burada parti gözetmeksizin söylüyorum. Seçtiğimiz insanlar
hizmet konusunda yeterli desteği vermiyorlar ve biz onları da sorgulamıyoruz. Bir
kere Kahramanmaraş'taki STK örgütcülüğü olarak da çok zayıfız. Sosyal
ilişkilere insanların ayıracakları zaman hemen hemen hiç yok gibi.
STK örgütcülüğü bence para kazanmaktan daha önemli olmalı, Kahramanmaraş'ta bu yönümüz çok noksan. Bunu
bir şekilde gidermemiz lazım. STK'ları faal hale getirmek lazım. Sadece
Kahramanmaraş için değil, Türkiye'nin STK örgütcülüğü yönünden çok cılız
olduğunu düşünüyorum. Örnekleri var, en son Amerikan Başkanının söylediği
soykırım olayı. Bizim güçlü bir diasporamız olsa, güçlü STK'mız olsa o lafı
söyleyemez o adam.
SON 50 YILDA
KAHRAMANMARAŞ'TA MODERN ŞEHİRCİLİK ANLAMINDA NE DEĞİŞTİ?
Bülent Berksan'ın yaptığı ilk plana baktığım zaman o planın
günün şartlarına göre çok yapıcı olduğunu düşünüyorum. Tekerek yolunun 50 metre
genişliğinde düşünülmüş olması bence büyük bir başarıdır. Belediye başkanları dönemini gözden geçirdiğim
zaman Hacı Ali Özal döneminin alt yapılar açısından en başarılı dönem olduğunu
düşünüyorum. Hacı Ali beyin soy isminin Özal olmasının çok büyük katkısı
olmuştu. Rahmetli Turgut Özal'dan baya destek almıştı, kendisi de teknik
elemandı, yapıcı bir insan. O dönemde Kahramanmaraş'ta çok güzel alt yapı
hizmetleri oldu, planlar da iyice oturmuştu ama Bülent beyin dediği gibi o
yeşil alanlar tarumar edildi. Yine de Kahramanmaraş'ın imar planının çok kötü
bir plan olduğunu düşünmüyorum.
BUGÜNKÜ GÜNDEM ÖZEL
İDARE İŞ MERKEZİ, YIKILSIN MI- YIKILMASIN MI?
Özel İdare Binası yapıldığı dönemde de çok eleştirilmişti. Onu
yapan mimar her halde çok güzel bir şey yaptığını düşünüyor. Bir kere
fonksiyonel değil. Ama o binanın taşıyıcı sisteminde herhangi bir aksaklık
yoksa yıkılmasına karşıyım. Bir takım çözümler üretilebilirken, bir kere milli
servet olarak da görmemiz gerektiğini düşünüyorum. Oranın ıslah edilmesi
mümkünken neden yıkalım. O binanın o günkü şartlarda da iyi planlanmadığını
düşünüyorum, bugün de aynı düşüncedeyim. Bizim odamızda bu konuda görüş
sunuyorsa ki gerekçeleri de vardır muhakkak bence yıkılmadan ıslah edilmesinin
daha yararlı olduğunu düşünüyorum. Bu konuda elinizden ne geliyorsa yapın
derim, ağırlığınızı koyun. Şehrin çok önemli bir sembolü çünkü. Yıkmadan önce
ne yapılacağının tam anlamıyla bilinmesi lazım.
SİZCE KAHRAMANMARAŞ
ALTIN ÇAĞINI HANGİ BELEDİYE BAŞKANI DÖNEMİNDE YAŞADI?
Ben en çok Hacı Ali Özel dönemini beğeniyorum. O dönemde çok
fazla politik de olmamıştı diye düşünüyorum. Zaten Ali Sezal'dan sonraki
dönemde de aynı zihniyet Kahramanmaraş'ta iktidar oldu. En iyi dönemin Hacı Ali
Özal dönemi olduğunu düşünüyorum.
GERMANİCİA ANTİK
KENTİ HAKKINDA NELER DÜŞÜNÜYORSUNUZ?
Gelinimin kardeşi Amerika'da yaşıyordu buraya geldi
geçenlerde, gezmeyi çok seven bir çocuk. Onun vasıtasıyla gezdik, inanır
mısınız ben orada ağladım. Yazık günah yani. O Dulkadiroğlu ve Bağlarbaşı
Mahallesinin altı batık bir şehir ve hala çıkarılmaması bu ülkenin politika
hatası. Böyle bir değer varsa onu gün yüzüne çıkar Maraş'ın çehresi değişir. Mozaiklerin
olduğu alanları koruma altına alınarak çalışmaların hızlanması lazım. Bu batık
şehir Anteplilerin elinde olsa bugün her şey daha farklı olabilirdi. O bölgede
büyük bir potansiyel var ve bunun bir an önce çıkması için politikacıların
yakasına yapışmak lazım."
Kahramanmaraş'ta yarım asrın üzerinde kentin sorunlarına
bire bir hakim olan ve çözüm yollarını gösteren Mimar Mesut Başkır'ın
röportajının tamamını Mimarlar Odasının yayın organı Tavernaküler'den takip
edebileceği belirtildi.
