Bu önemli projenin lansmanı Nazar Tekstil'de yapıldı. Nazar
Tekstil de bir araya gelen proje yürütücüleri Nazar Tekstil Yönetim Kurulu
Üyesi Nazlı Ceylan Balduk Kurtul, Kahramanmaraş Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Müdürü Doğan Gözcü, Kahramanmaraş Tarımsal Araştırma Enstitüsü Ziraat Mühendisi
Güven Borzan proje ile ilgili detayları anlattılar.
Nazar Tekstil Yönetim Kurulu Üyesi Nazlı Ceylan Balduk
Kurtul, "Türkiye, en önemli pamuk üreticisi ve tüketicisi ülkelerden biridir.
Pamuğun dünya üzerindeki stratejik değeri öncelikle lifi olmak üzere, yağı ve
linteri gibi insanlığın hizmetine sunduğu önemli ürünleri sayesinde yükselerek
devam etmektedir. Pamuk; tarım, tekstil ve diğer yan sektörlerimizde yarattığı
istihdamları sebebi ile hem sosyo-ekonomik yönden hem de ülkemiz ekonomisine
sağladığı katma değerler bakımından en önemli kültür bitkilerinden biri olma
özelliğini korumaktadır. Ülkemiz, pamuk üreten ve tüketen ülkeler
sıralamalarında 6. Sırada yer almaktadır. Türkiye'nin yıllık pamuk üretimi
yaklaşık 900 bin ton, pamuk tüketimi ise 1,6 milyon ton civarındadır.
Türkiye'nin pamuk ipliği üretiminin %36 sını karşılayan Kahramanmaraş'ın 3,5 milyon
m2 olan kendi verimli tarım arazilerinde pamuk üretimi gerçekleştirebilmesi
elzemdir. Bu sebeple hem ata mesleğimiz, kendi arazilerimizde pamuk
üreticiliğine sahip çıkmak hem de tamamı milli gdo su ile oynanmamış kendi
pamuğumuzu üretmek için bu yola çıktık.
Türkiye pamuk üretiminin tamamını yerli ve yabancı ıslah çalışmalarından
elde edilen gossypium hirsutum L. türü çeşitlerle yaparken, gossypium
barbadense L. türü yani uzun lifli çeşide henüz sahip değildir. Bu nedenle
tekstil endüstrimiz ekstra uzun, lif mukavemeti çok yüksek, üniform ve ince
olan gossypium barbadense L. türü liflerini ithal etmek durumunda kalmaktadır.
Projenin hazırlanmasından önce Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma
Enstitüsü Müdürlüğü ve Nazar Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. arasında
toplantılar gerçekleştirdik. Yapılan toplantılar sonucunda, kendi firmamız ve
ülkemizdeki birçok tekstil firmasının bu tür ürünlere ivedilikle ihtiyacı
olduğunu belirledik. Bu görüşmelerin ardından proje hazırlıklarına başladık.
İki kurumun karşılıklı gayretleri sonucunda üniversite sanayi işbirliği 1505
TÜBİTAK projemiz onaylandı. Bu gerek şehrimiz için, gerek şirketimiz için çok
önemli gelişmelere fayda sağlayacaktır diye düşünüyoruz. Çalışmada kullanılacak farklı türlerdeki
pamuk genotipleri Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nde
geliştirilmiştir"dedi.
Ceylan Balduk Kurtul, "Ülkemizin tekstil sektörü; gossypium
barbadense L, türünün lifleri için yurt dışına döviz ödemek ve hammadde temini
için yurtdışına bağımlı kalmaya devam etmek durumundadırlar. Mesela örnek
vermem gerekirse supima pamuğunu kullanabilmek için yıllık 5000 usd aidat
ödemek gerekmektedir. Ayrıca hammadde temininde navlun vs. de pahalı hammadde
almamıza sebep olmaktadır. TÜBİTAK
destekli bu proje ülkemizin bu önemli ihtiyacına çözüm üretmek amacıyla
hazırlanmıştı. Projeden elde edilen
pamuk lifleri ile kaliteli iplik yapımında tamamıyla yurtdışına bağlı olduğumuz
hammaddenin yurtiçinden elde edilmesi sağlanacağını umuyoruz. Supima (ABD) ve
giza (MISIR) pamuk çeşitleri ile rekabet edebilecek olması milli ekonomimizin
gücünü arttırıcı önemli bir yeniliktir. Bizim ürünümüzün lif uzunluğu 37 - 37,5
mm arası iken, giza ve supima 35-37 mm arası değişiyor. Bunu bilmek bizi daha
çok heyecanlandırıyor" ifadelerini kullandı.
Türk tekstil sektörü farklı numaralarda pamuk ipliği
üretebilmektedir diyen Ceylan Balduk Kurtul, "Bu farklılık pamuk lifinin
kalitesi ile doğru orantılıdır. Günümüz verileri ile kaliteli iplik üretimi
için her yıl Türk tekstil sektörü tarafından yapılan 6500-7000 ton extra uzun
lif ithalatının çoğunluğu başta ABD olmak üzere Mısır, İsrail ve
Türkmenistan'dan yapılmaktadır. Bu proje sonucunda yaklaşık 60 milyon USD
tutarında pamuk ithalatına ödeme yapılması kademeli olarak son bulacaktır. En
önemli kazanım ise hammadde temininin ülke içinde sürdürülebilir bir model ile
yapılacak olmasıdır. Şehrimizin ülkemizin ekonomisinin sürdürülebilir olması
için kendi hammaddemizi üretmek, inkonvansiyonel pamuğu üretime dâhil etmek çok
önemlidir. Proje sonucunda Kahramanmaraş ilinin öncülüğünde özellikle GAP
bölgesi ve Hatay ili ekim alanları önemli bir gossypium barbadense L türü bir
çeşidin üretim merkezi olma olasılığı ve bu durumun dünya genelinde tanınması,
iplik işletmelerinin ve şehir gelirinin yükselmesine ve diğer tarım
şehirlerinde milli ürünümüz pamuk yetiştiriciliği özendirilebilecektir. Projemize desteğinden ötürü başta TÜBİTAK
kurumuna teşekkür ediyoruz. Ayrıca çok kıymetli hocalarım Güven Borzan, Volkan
Sezener ve bizimle yola çıkıp ama maalesef kaybettiğimiz rahmetli hocamız
Ramazan Güvercin'e teşekkürlerimi ayrıca belirtmek isterim"diye konuştu.
Kahramanmaraş Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doğan
Gözcü ise yaptığı açıklama da "Kuruluşumuz Güney ve Güneydoğu Anadolu
Bölgesi`nde pamuk tarımının geliştirilmesi, üretimin arttırılması ve kalitenin
yükseltilmesi amacıyla Bakanlık Makamı`nın 17 Şubat 1972 tarihinde
''Kahramanmaraş Bölge Pamuk Araştırma İstasyonu Müdürlüğü'' olarak
kurulmuştur. 3161 Sayılı Kanun çerçevesinde yapılan reorganizasyon sonucu 1986
yılında, Bakanlık İl Müdürlüğüne bağlı kuruluş konumunda ''Kahramanmaraş
Tarla Bitkileri Üretme İstasyonu Müdürlüğü'' olarak faaliyetlerine devam
etmiştir 1997 yılında ''Kahramanmaraş Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Müdürlüğü'' olarak AR-GE faaliyetlerine başlayan enstitü; 2011 yılında
Bakanlık isminin değişmesi ve yeniden yapılanması ile, kurum ismi ''Doğu
Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu Müdürlüğü'' şeklinde
oluşturulmuş, 2015 yılında ise ''İstasyon'' ifadesinin ''Enstitüsü''
şeklinde değişmesi ile bugün AR-GE faaliyetlerine bu isimle devam etmektedir
Müdürlüğümüzün Adana yolu 5. km de, içinde hizmet binalarının da bulunduğu 555 dekar, Türkoğlu ilçesinde 92 dekar ve
Çağlayancerit ilçesinde 62 dekar olmak üzere toplam; 709 dekar arazi varlığı bulunmaktadır.
Çalışma konuları sahadan gelen talepler doğrultusunda farklılık göstermekle
birlikte genel olarak; Tarla bitkileri, Bahçe Bitkileri, Bitki Sağlığı, Tarım
Ekonomisi, Toprak ve Su Kaynakları konularında tarımsal araştırma faaliyetleri
yürütülmektedir. Stratejik ürünlerimizden Pamuk bitkisinde ilk kurulduğu yıldan
bu yana birçok ulusal ve bölgesel çalışmalarda yer alan enstitümüzde yıllar
içerisinde 4'ü(Sayar-314, Maraş-92, Erşan-92 ve Furkan Pamuk Çeşitleri)
enstitümüzde yürütülen ıslah çalışmalarından 6'sı ise(May-344, May-405,
May-455, May-505, TMK-122 ve TMN-18 Pamuk Çeşitleri) ülkesel projelerin çıktısı olarak
geliştirilen 10 adet pamuk çeşidinin ıslahı ve tescilinde pay sahibidir.
Bölgesel Görev Alanı: Kahramanmaraş, Gaziantep, Adıyaman, Adana, Osmaniye,
Kilis ve Hatay İllerinden sorumluyuz"diye konuştu.
Ekstra uzun elyaflı çeşit geliştirilmesi konusunda 10 yıldan
fazla zamandan beri çalışan
Kahramanmaraş Doğu Akdeniz Geçit Kulağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nden Ziraat Yüksek Mühendisi Güven Borzan da
yaptığı açıklama da "bu projenin amacı,
ülkemiz pamuk ekim alanlarında ekonomik değeri yüksek olan üstün lif kalitesine
sahip yeni ve yerli pamuk çeşitlerinin tescil ettirilmesiyle yerli çeşitlerin
ekim alanlarının arttırılması ve yabancı lif ithalat oranlarının
azaltılmasıdır. Öz kaynaklarımız geliştirilen çeşit adaylarımızın üstün lif
kalite özellikleri ile tekstil sektörüne daha ucuz hammadde sağlanacak ve bu
sayede tekstil sektörünün dünya piyasasındaki rekabetini güçlendirilmeye yönelik
büyük katkısı olabilecektir.
Proje ile elde edilmek istenen çıktılar ve kullanım
alanları:
1.Yeni ve Yerli üstün lif kalite özelliklerine sahip pamuk
Çeşitlerinin tescil ettirilmesi
Pamuk tarımındaki rekabet gücümüzün artırılabilmesi ve
endüstrinin taleplerinin karşılanması amacıyla ülkemizde yerli sermayenin
oluşturduğu güçlü bir pamuk ıslahı sektörüne ve bunun sonucunda oluşacak
rekabet gücü yüksek, üstün özellikler içeren yerli pamuk çeşitlerine ihtiyaç
duyulmaktadır. Tüm pamuk üretim bölgelerinde yaygın ekim alanına sahip pamuk
çeşitlerinin büyük oranda yabancı orjinli olması; diğer bitkilerde olduğu gibi
önümüzdeki yıllarda stratejik öneme sahip pamuk tohumculuğunda da dışarıya
bağımlı kalma olasılığını artırmaktadır. Bu çalışma sonucunda tescili yaptırılabilecek eksta uzun elyaflı yerli pamuk çeşit veya
çeşitlerinin pamuk ekim bölgelerinde ekim alanı oranlarının artırılması ve uzun dönemde pamuk
tohumculuğunda dışarıya bağımlılığım asgari düzeye indirilmesi hedeflenmiştir.
2.Marka Değerini Oluşturma
Türk tekstil sektörünün Çin ve Hindistan gibi ucuz ve
kalitesi düşük tekstil ürünleri ile yarışması için kendi marka değerini
oluşturması gerekir. Dünya tekstil piyasasında Türkiye'nin rekabet gücünün
arttırılması için ilk hedefi; kaliteli ham madde üretiminin yurtiçinden
sağlanması olmalıdır. Ulusal pamuk paydaşlarıyla birlikte kaliteli hammadde,
kaliteli ürüne, kaliteli üründe markaya dönüştürülse bir marka değeri
yaratılabilecektir. Özetle; Kaliteli Ham
Madde = Kaliteli Ürün = Marka = daha yüksek katma değer denkleminin
gerçekleştirilebilme imkanının yaratılması bu projenin ana hedefi olmuştur.
3.Proje Kapsamında Geliştirilebilecek Lif Kalitesi Yüksek Yeni ve Yerli Çeşitlerin
Tekstil Sektörümüzün Hammadde İhtiyacını Karşılaması
Bu proje ile ülkemiz tekstil ve hazır giyim sanayicilerinin
ihtiyaçlarına cevap verecek yüksek kalite lif özelliklerine sahip yerli pamuk
çeşitlerinin tescil ettirilerek, yaygın
olarak ekimini sağlanmasını ve ulusal kaynaklarımızın ülke içinde kalması
sağlanacaktır. Projede kullanılması
planlanan farklı türlerdeki pamuk genotipleri(Dagtem-1,Dagtem-2 ve Dagtem-3)
Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü`nde geliştirilmiştir.
Dagtem-1 genotipi G. barbadense L. türü olup, kendi türündeki çeşitlerle benzer
lif kalite değerlerine taşımakla
birlikte aynı zamanda onlara nazaran daha erkenci ve daha yüksek verim ve
çırçır randımanı potansiyeline sahiptir. Dagtem-2 ve Dagtem-3 genotipleri ise
G. barbadense L. x G. hirsutum L. melezleri olup, G. barbadense L. türü
pamuklarına yakın lif kalite özelliklerine
ve daha yüksek verim ve çırçır randımanı değerlerine sahiplerdir.
4.Ülkesel Germplazm Oluşumuna Katkı
Üstün lif
özelliklerine genotipler sayesinde ülkesel germpalzm birikimine
katkıda bulunabilecektir.
5.Ülkesel Pamuk Islah Çalışmalarında Bilgi Birikiminin
Artırılması
Çalışma
sonucunda elde edilecek verilerin değerlendirilerek; rapor, liflet, tarla günü, çalıştay,
sempozyum, ulusal ve uluslararası yayınlar v.b. argümanlar aracılığı ile ülkemizin
bu konudaki bilgi birikimine bir artı değer katması hedeflenmiştir"diye
konuştu.
