Değerli Okurlar! Kazakistan anılarımı yazmaya devam ediyorum. Geçen haftaki yazımda, " aklın ve bilimin ışığında ancak kemale erişileceğini söyleyen Ahmet Yesevi Hazretlerinin türbesinden ayrılmadan önce yaşadığım halet-i ruhiyi" yazmıştım. Bu günde o atmosferi yazmak istiyorum.

Ahmed Yesevi Hazretlerinin Türbesindeyiz. Türbenin İç kubbe çapının 18.2 m., dış kubbe çapının 29 m, yerdeki yüksekliğinin 37.5 metre olduğunu, kubbenin ortasında bulunan büyük bronz kazanın ağız çapının 2.45m., ağırlığının 2 ton olduğunu mihmandarımız ifade etti. İnsanlar belirli günlerde burayı ziyarete geldiklerinde kazana dayanmış merdivene çıkarak, dualarla kazana bir şeyler atıp adakta bulunuyorlarmış. Biz de böyle yaptık. Ahmet Yesevi Hazretlerinin sadece gönüllerde duygular meydana getiren bir mürşid olmadığını, binlerce okuttuğu talebelerinin ve garipgurebânın yemeğinin bu kazanda pişirildiğini söyleyen mihmandar, aynı zamanda bu kazanda şifalı su ve şerbetin de ikram edildiğini söyledi. Hem halk hem talebeleri buna aşk şarabı derlermiş.

İşte Ahmet Yesevi Hazretleri bu aşk şarabından içen talebelerinden pek çoğunu Anadolu"ya gönderir. Erenler meclisinden ayrılan müridlerine yola çıkmazdan önce şu öğütlerde bulunur: ".  Hayatı anlamaya çalışınız. Hayatı sevmelisiniz Yaşama tutkusu sizi sarıp sarmamalıdır. Önünüze çıkan her türlü engele karşı kendi içinizde teselli bulabilirsiniz. Kimseyi hor görmeyiniz. Kimseyi umutsuzluğa düşürmeyiniz. İnsanları yıldırma ve cehennem ateşiyle korkutma yerine Yüce Allah"ın merhametini, şefkatini, tevbeleri kabul etmeye hazır oluşunu, bağışlayıcılığını,  huzurun ve mutluluğun delili olan : "Rahmetim her şeyi kuşatmıştır"(A"raf Sures:156)  ayetini bir rehber olarak her zaman ve mekanda aklınızdan çıkarmayınız.   İslam Dini, aşk, sevgi ve merhamet üzerine kurulmuştur. İlim aşkı, adalet aşkı, tüm insanlığı kendi içinde duyma aşkı ve bütün varlıkla iletişime geçen iman aşkı İslam Dininin evrensel değerleridir. Bilesiniz ki Tasavvuf yolu Kur"an yoludur yani aşk yoludur. Aşk ise Yaratanın ve yarattıklarının sırrına ermektir. Bilesiniz ki canlı ve cansız bütün mazharlar her an ilahi aşk ile çalkalanırlar. Ancak bu üstün aşkın şuuruna varanlar, Allahın aşk sıfatı ile şereflendirdiği ve kendi vuslatına layık gördüğü yalnızca insanlardır. Aşk bizi kâinatta bir parça olmaktan çıkararak kâinatın bütünü haline getirecektir".

Orta Asya"dan Anadolu"ya Yeseviliği taşıyan, Anadolu"yu sevgi ve aşk atmosferinde birleştiren pek çok Yesevi dervişleri işte bu aşk ve bu imanla yola koyuldular. Anadoluyu erenler bağının mekanı yaptılar. Ünlü Osmanlı Seyahatçisi Evliya Çelebi kendisinin Yesevi"nin soyundan geldiğini zikretmekle birlikte gezdiği yerlerde rastladığı Yesevi Dervişlerine ait makamları da eserinde zikretti. Bu dervişler arasında Deli Orman"daki Demirci Baba, Niyazabab"daki Avşar Baba, Merzifon"daki Pir Dede, Karadeniz kenarında Batova"daki Akyazılı, Bursa"daki Geyikli Baba, Abdal Musa, İstanbul Unkapanı"ndaki Horoz Dede, Bozok Sancağı Yozgat"taki Emir Osman, Tokat merkezindeki Geyikli Dede ve Zile ilçesindeki Şeyh Nüsret zikredilmektedir. Kültür tarihimizin çok önemli simalarından olan bu şahsiyetler ve daha pek çokları İslam"ı ve onun yüce kitabı Kur"an"ı mistik açıdan yorumladılar; insan olmanın onurunu da Tanrı varlığı içinde sevmekte buldular. Hakikate, gerçeğe ve ebedi değerlere ulaşmanın ancak akıl ve bilimin öncülüğünde ulaşılacağı düşüncesini yaydılar. Bunu yaparken de insanları zengin fakir, ezen, ezilen, mümin ve kâfir gibi sınıflara ayırmadılar. Aksine tüm insanlığı ebedi değerlere, mutlu bir dünyaya götüren aydınlık yolda sade bir din, temiz bir iman, sevgi dolu bir gönüle çağırdılar. Ahmet Yesevi"den gelen bu çağrı Anadolu"da yeşerdi, Türk milletinin iradesini, ıstırabını, aşk ve sevgi içinde ebediyete taşıyan binlerce Yesevi Erenleri imanla ilgili unsurları ve ahlaki değerleri Türk töre, gelenek ve ahlak sistemiyle mezcettiler; bir tek canda bütün canları kucaklayan mana ekolünün öncülerinden oldular.(Devam Edecek)